Chuyện hồi sinh Tổ máy số 1 NMNĐ Vũng Áng 1

Kỹ sư PV Power Ha Tinh vận hành tại NMNĐ Vũng Áng 1

“Chữa bệnh” cho Tổ máy số 1

Mấy tháng trước, tôi đến NMNĐ Vũng Áng 1 đúng vào đợt nhà máy chuẩn bị hoàn thành đại tu, còn một vài hạng mục đang được gấp rút hoàn tất. Thời gian đại tu là một núi công việc đầy áp lực cho đội ngũ kỹ sư, công nhân kỹ thuật nhà máy. Hôm đầu tiên, tôi đến ngay Tổ máy số 1, chứng kiến sự gấp gáp trong công việc, hàng trăm chuyên gia nước ngoài và kỹ sư trong nước đang gấp rút hoàn thành các hạng mục kỹ thuật cuối cùng. Ai nấy mặt mũi cũng đen nhẻm, mồ hôi nhễ nhại, áo quần dính đầy dầu mỡ...

Phó Quản đốc Phân xưởng vận hành Lê Bá Hùng chia sẻ: “Mọi người thời gian này rất bận rộn, cố gắng để đưa Tổ máy số 1 đi vào hoạt động sau 1 năm bị sự cố”.

Tổ máy số 1 nằm dài “dưỡng bệnh” từ tháng 9-2021 và Tổ máy số 2 gánh toàn bộ công việc. Công tác đại tu Tổ máy số 1 được Tổng công ty Điện lực Dầu khí Việt Nam - CTCP (PV Power) giao cho Trung tâm Dịch vụ kỹ thuật (PV Power TSC) chủ trì thực hiện từ ngày 5-9-2022.

Thời điểm tôi đến là cũng sát tháng 3-2023, cầm trên tay báo cáo của Công ty Công ty Điện lực Dầu khí Hà Tĩnh (PV Power Ha Tinh). Việc vận hành thử nghiệm các hệ thống bắt đầu từ ngày 5-2-2023, lúc đó đã thực hiện chạy thử các hệ thống, thiết bị như dầu DO, khói gió, nước làm mát kín, nước tuần hoàn, băng tải xích cào... Việc đại tu Tổ máy số 1 và các hạng mục khác thời điểm đó tưởng chừng cơ bản đã xong.

Nhà máy Nhiệt điện Vũng Áng 1

Ngay hôm sau, đoàn công tác của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (Petrovietnam) do Tổng Giám đốc Lê Mạnh Hùng dẫn đầu đã trực tiếp đến nhà máy kiểm tra công tác đại tu, làm việc cực kỳ khẩn trương. Qua kiểm tra và nghe báo cáo tiến độ công việc, Tổng Giám đốc Petrovietnam rất yên tâm, hài lòng về tiến độ công việc, điều yên tâm nhất là năng lực quản lý, vận hành của đội ngũ kỹ sư NMNĐ Vũng Áng 1. Đội quân Vũng Áng là lực lượng “thiện chiến”. Kể từ khi nhà máy đi vào hoạt động ngót chục năm, đội quân NMNĐ Vũng Áng không những bảo đảm tốt công tác vận hành trên sân nhà, có lệnh là lên đường đi chia sẻ kinh nghiệm, giải quyết sự cố trên sân khách cho các NMNĐ khác trong ngành và ngoài ngành Dầu khí.

Sau những lời động viên tinh thần lao động, có một số chỉ đạo để nhà máy vận hành hiệu quả hơn, Tổng Giám đốc Petrovietnam không quên dặn các nhân sự NMNĐ Vũng Áng rằng, ông sẽ chờ tin nhắn báo tin mừng Tổ máy số 1 trở lại hoạt động.

Nhưng do nhiều nguyên nhân khách quan, do công nghệ phức tạp, Tổ máy số 1 phải đưa ra nước ngoài sửa chữa thêm thời gian nữa. Ít tháng sau, vào lúc 19 giờ 19 phút ngày 12-8-2023, tôi nhận được thông tin Tổ máy số 1 NMNĐ Vũng Áng 1 đã trở lại vận hành thương mại, chạy ổn định và vượt công suất thiết kế. Qua tấm ảnh chụp tại Phòng Điều khiển trung tâm gửi vội từ điện thoại, tôi cảm nhận rõ một bầu không khí “thắng trận”. Từ lãnh đạo PV Power, cán bộ, kỹ sư PV Power Ha Tinh, ai nấy đều vui mừng khôn xiết. Qua cuộc gọi ngắn, anh em NMNĐ Vũng Áng thông tin: Tổ máy số 1 đã tiến hành chạy thử và bảo đảm các thông số kỹ thuật, tính ổn định, tối ưu hóa hiệu suất, chính thức trở lại vận hành thương mại đạt công suất tối đa 601 MW.

Lãnh đạo PV Power và tập thể cán bộ, kỹ sư PV Power Ha Tinh tại thời khắc Tổ máy số 1 hoạt động trở lại chạy vượt công suất

Tôi hỏi thêm anh Trần Phúc Thái - Phó Chánh Văn phòng PV Power - và được biết thêm: Trong thời gian Tổ máy số 1 đang tạm ngừng hoạt động, PV Power đã đồng ý đại tu tổ máy này và nhận được sự quan tâm chỉ đạo sát sao từ nhiều cấp. Trong suốt thời gian thực hiện đại tu, PV Power đã tập trung mọi nguồn lực để thực hiện, giám sát chặt chẽ quá trình thi công, bảo đảm an toàn cho con người và thiết bị, bảo vệ môi trường...

Có thời điểm, hàng trăm con người đổ dồn về “chữa bệnh” cho Tổ máy số 1, họ là những cán bộ, kỹ sư, công nhân kỹ thuật của PV Power, PV Power Ha Tinh, của hàng chục nhà thầu trong nước và chuyên gia nước ngoài thường xuyên túc trực, trực tiếp kiểm tra, giám sát kỹ thuật, an toàn. Ngoài ra, các nhà thầu cũng có lực lượng giám sát kỹ thuật riêng để bảo đảm công tác đại tu được tiến hành an toàn, đáp ứng tốt các điều kiện bắt buộc.

Theo đánh giá của ông Trần Văn Tỉnh - Phó Giám đốc PV Power Ha Tinh - việc đưa Tổ máy số 1 vào vận hành trở lại có ý nghĩa quan trọng trong bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia, góp phần phục vụ phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Hà Tĩnh.

“Con nhà khó” phải... “ăn tạp”

Hôm họp giao ban về công tác đại tu ở NMNĐ Vũng Áng 1, tôi nhớ Tổng Giám đốc Petrovietnam có đưa một câu hỏi khá hay: “Vũng Áng 1 dù sinh sau đẻ muộn, diện “con nhà khó” nhưng bây giờ hoạt động hiệu quả hơn rất nhiều nhà máy nhiệt điện khác. Vậy cụ thể đó là những cái gì? Sau này, các nhà máy nhiệt điện khác cũng hiệu chỉnh tương tự thì chúng ta còn làm tốt hơn nữa không?”.

Người xung phong trả lời câu hỏi đó là ông Ngô Văn Chiến - Phó Tổng Giám đốc PV Power. Theo ông Chiến, ban đầu NMNĐ Vũng Áng 1 được thiết kế để “ăn” than cám 5a1 hiệu suất rất cao, tỷ lệ đóng xỉ thấp. Nhưng đến tháng 6-2018, “cám ngon” như 5a1 bị thiếu, nhà máy phải chuyển sang ăn kiểu “trộn bo bo”, nghĩa là than cám 5a1 trộn với 5a10, với tỷ lệ khuyến nghị phối trộn 2 loại 50/50 theo nhà cung cấp Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV). Buộc phải “ăn” cám trộn ngoài thiết kế, bộ “tiêu hóa” của NMNĐ Vũng Áng 1 trở nên khó thích ứng, có những trận “đau bụng” dữ dội do đóng xỉ dẫn đến bục ống lò, sự cố kỹ thuật gây ra rất nhiều khó khăn, ít nhất phải mất 7 ngày để tập trung khắc phục, mỗi lần chạy khởi động lại tổ máy phải “đốt” cả chục tỉ đồng.

Trước thực tế đó, “cái khó ló cái khôn”, đội ngũ “bác sĩ” là những cán bộ, kỹ sư của NMNĐ Vũng Áng 1 ngày đêm bám máy, nghiên cứu, đưa ra nhiều giải pháp, sáng kiến trong việc hiệu chỉnh đốt than. Cho đến nay, nhà máy đã hoàn toàn thích ứng, chủ động trong việc đốt 100% than cám 5a10 và không còn bị đóng xỉ, tuy nhiên phải chấp nhận một nhược điểm là suất hao điện tăng lên. Theo tính toán của ông Ngô Văn Chiến, trung bình suất hao điện so với thiết kế ban đầu là 15-20 g/kW. Nhờ việc quen hiệu chỉnh, nhà máy có nhiều giải pháp linh hoạt trong việc sử dụng than trong bối cảnh nguồn than 5a10 ngày càng ít đi.

Chấp nhận thực tế phải “ăn tạp”, dự kiến NMNĐ Vũng Áng 1 còn phải sử dụng loại than cám cấp thấp hơn nữa là 5a14, thậm chí là cả loại than cám 5b10. Nhưng theo khẳng định của ông Chiến, đội ngũ cán bộ, kỹ sư nhà máy giờ đây rất tự tin, mỗi loại cám sẽ có giải pháp hiệu chỉnh, bảo đảm hiệu quả tối ưu.

NMNĐ Vũng Áng 1 ra đời sau rất nhiều các nhà máy điện khác của TKV, của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN). Nhưng chính nhờ cái sự “con nhà khó”, để phù hợp với việc đốt đa dạng chủng loại than, nhà máy đã nâng hệ số chất bốc lên cho phù hợp, để có thể nhập nhiều nguồn than, giảm bớt sức sức ép chỉ trông chờ vào một vài chủng loại hạn chế từ nhà cung cấp.

Tiếng lành đồn xa, cả 3 NMNĐ của EVN là Nghi Sơn 1, Duyên Hải và Vĩnh Tân đều mời đội ngũ kỹ sư của NMNĐ Vũng Áng 1 về xử lý chuyện đóng xỉ, khắc phục sự cố bục ống lò. Năm 2021, NMNĐ Nghi Sơn 1 đã gửi công văn cảm ơn NMNĐ Vũng Áng 1, trong đó có việc nhà máy đã giải quyết việc đốt kiệt carbon trong than thêm 50%, một con số rất lớn.

Tôi vẫn nhớ trong đợt về thăm nhà máy trong năm 2021, ghi nhận một sáng kiến nữa là tiết kiệm dầu DO trong quá trình khởi động, giảm tới 200 tấn dầu so với thiết kế ban đầu, làm lợi nhiều tỉ đồng mỗi năm. Có những hôm hiệu chỉnh tốt, mỗi tổ máy tiết kiệm trong việc giảm đốt khoảng 300 tấn than/ngày, công suất vẫn đạt 12 triệu kWh/ngày. Năm 2022, dù phải chạy 1 tổ máy, NMNĐ Vũng Áng 1 vẫn có lãi, giá bán điện lại cạnh tranh.

Hiện nay, nguồn nhân lực của NMNĐ Vũng Áng 1 vẫn tỏa đi nhiều nơi, bổ sung cho các NMNĐ Sông Hậu 1, Thái Bình 2... Đội quân Vũng Áng 1 sẵn sàng hỗ trợ các NMNĐ trong và ngoài ngành Dầu khí.

Chuyện bên ngoài nhà máy

Chuyến đi được kết hợp làm phim cho NMNĐ Vũng Áng 1 nên tôi có nhiều thời gian được gần gũi đội ngũ kỹ sư, công nhân kỹ thuật hơn. Dù bận rộn trong kỳ đại tu nhưng hết việc ở nhà máy, các anh chị tranh thủ ngồi kể chuyện công việc, tâm tư tình cảm, rồi kiêm luôn diễn viên giúp chúng tôi làm phim tư liệu.

Tôi ngồi “chém gió” cùng anh Thụy, người được cho là một cây hài của Phòng An toàn môi trường. Cười xởi lởi như thế, bất chợt anh lại kể đang nhớ vợ con ở Hà Nội, vì công việc nên cả 2 tuần này anh chưa về nhà. Chàng thanh niên gốc Hà Nội này là dân Kẻ Bưởi chính hiệu, nhà cũ trước đây ngay dốc Tam Đa, có thể coi là đồng hương với tôi. Anh kể: Anh “có số” xa gia đình, phải làm ăn nơi xa xôi hẻo lánh. Chả thế mà trước khi về đầu quân cho NMNĐ Vũng Áng 1, anh Thụy đã hơn 10 năm gắn bó ở NMNĐ Cà Mau 1.

Anh Thụy tâm sự, mỗi nơi đều có niềm vui, nỗi buồn khác nhau. Ví như thời gian sống và làm việc ở NMNĐ Cà Mau 1, sướng nhất là... ăn hải sản. Hồi đó, anh được dân chài quý lắm, hải sản trong đó rất độc lạ, có giống cua to nặng hàng cân, thơm ngon nức tiếng cả nước, con hàu to như bàn tay, dân chài không bao giờ bán cho các nhà hàng dù được trả giá cao, mà chỉ ưu ái dành riêng cho những người làm ở nhiệt điện thưởng thức.

Nhân chuyện này, tôi hỏi về đặc sản “mực nhảy” trứ danh đất Kỳ Anh, Vũng Áng. Anh Thụy nói tên đúng của nó là “mực nháy” chứ không phải “mực nhảy”, nay không còn xịn và nhiều như trước, “mực nhảy” ở đâu về bán thì không rõ, chỉ biết là ăn không ngon như trước. Dù chưa có giải thích thỏa đáng về loài mực bé tí, thơm ngon này ngày càng ít đi, nhưng nhiều người cho rằng nguyên nhân do biến đổi về môi trường tự nhiên, sự phát triển các khu công nghiệp…

Mảnh đất khí hậu khắc nghiệt như Vũng Áng cũng không hẳn buồn như tôi nghĩ. Ngoài giờ làm việc, anh Thụy và các đồng nghiệp vẫn đều đặn dành thời gian đi câu cá, cắm trại ngay đối diện khu nhà ở công vụ cách nhà máy hơn chục cây số. Khu nhà công vụ này tôi đã ở vài lần nhưng không hề hay biết quả núi ngay trước mặt lại là chỗ cắm trại, câu cá lý tưởng như anh Thụy kể. Mùa hè ở đất Vũng Áng nóng lắm, buổi chiều, các anh cuốc bộ vào núi, trong đấy có một con suối rất nhiều cá, một bộ đồ câu, một thùng bia lạnh, tắm suối song cả đội ngồi nướng cá, uống bia bên bờ suối.

Năm nay, NMNĐ Vũng Áng 1 đã có “tướng” mới, đó là ông Trịnh Bảo Ngọc, người nhiều năm gắn bó với Thủy điện Hủa Na. Cấu hình, công nghệ, vai trò, quy mô, rồi những thuận lợi, khó khăn của hai nhà máy tuy khác nhau nhưng điểm chung là đều sản xuất kinh doanh hiệu quả. Điều đáng quý và tự hào là cả hai nhà máy đang sở hữu một đội quân lành nghề, làm chủ công nghệ, không quản ngại gian khó.

Với ông Trịnh Bảo Ngọc, phía trước còn rất nhiều việc phải làm, nhưng tôi tin với những thành công ở Thủy điện Hủa Na, ông sẽ tiếp tục mang một làn gió mới đến cho NMNĐ Vũng Áng 1.

Minh Châu