CôngThương - Hiện nay, VCGM có 73 nhà máy tham gia với tổngcông suất 23.493 MW, trong đó có 31 nhà máy tham gia chào giá hàng ngày.Dự kiến trong năm nay con số này sẽ tăng lên 48 nhà máy.
Toàn bộ điện năngphát của các nhà máy điện được bán cho đơn vị mua duy nhất thông qua chào
giá theo chi phí biến đổi để được lập lịch huy động. Điện năng mua bán được
thanh toán theo giá hợp đồng và giá thị trường giao ngay của từng chu kỳ giao
dịch. Tỷ lệ điện năng thanh toán theo giá hợp đồng cho năm đầu tiên của thị
trường bằng 95% tổng sản lượng điện phát của nhà máy, phần còn lại được thanh
toán theo giá thị trường giao ngay. Để tăng tính cạnh tranh trong hoạt động
phát điện, tỷ lệ này sẽ được giảm dần trong các năm tiếp theo nhưng không thấp
hơn 60%.
Kết quả đánhgiá việc giao dịch trực tiếp và gián tiếp của các nhà máy cho
thấy, về cơ bản, việc lập kế hoạch vận hành thị trường điện, hệ thống hạ tầng
công nghệ thông tin tại các đơn vị phát điện và Trung tâm điều độ hệ thống điện
quốc gia đã đảm bảo đúng theo chỉ đạo của Chính phủ, đạt được
các mục tiêu công khai, minh bạch trong công tác huy động nguồn điện. Giá
mua bán điện trên VCGM đã được cập nhật, công bố công khai trên trang Web của
thị trường điện, tạo điều kiện cho việc minh bạch hóa chi phí mua điện của các
nhà máy tham gia VCGM.
Đặc biệt,giá điện được hình thành theo quy luật cung cầu khách quan, khuyến
khích hiệu quả cạnh tranh trong vận hành khâu phát điện, tạo tín hiệu
tốt từ thị trường để từng bước thu hút đầu tư mới trong lĩnh
vực nguồn điện.
Bên cạnh đó, cácnhà máy điện tham gia VCGM đã chủ động tìm kiếm được cơ hội tối đa hóa lợi nhuận
của mình bằng các chiến lược chào giá hợp lý. Một số nhà máy thủy điện đã có
chiến lược chào giá phù hợp để huy động cao theo lượng nước về hồ nhằm nâng cao
doanh thu, lợi nhuận của nhà máy, góp phần giảm giá thị trường một cách hợp lý.
Nhờ đó, bước đầu các đơn vị phát điện đã nâng cao hiệu quả hoạt động sản
xuất kinh doanh và làm tăng tính minh bạch trong việc huy động nguồn. Giá
điện ở khâu phát từng thời điểm phản ánh đúng cân bằng cung cầu và minh bạch là
cơ sở để điều chỉnh giá điện bán lẻ.
Tuy nhiên, theocác chuyên gia, phạm vi cạnh tranh trên thị trường còn hạn chế do số lượng nhà
máy giao dịch trực tiếp chưa cao, một số vấn đề trong vận hành
như tính đồng bộ, đầy đủ của hệ thống pháp quy, cơ sở hạ tầng công nghệ thông
tin chưa hoàn thiện. Đặc biệt, hệ thống các văn bản pháp lý liên quan vẫn còn
một số bất cập, cần phải sửa đổi, bổ sung. Ví dụ: các quy định của VCGM hiện
nay chưa xử lý tốt các vấn đề liên quan đến an ninh hệ thống, chống lũ và
tưới tiêu cho hạ du của các nhà máy thủy điện và đảm bảo vận hành kinh tế hệ
thống khi gián đoạn nguồn cung cấp khí.
Để đảm bảo VCGMhoạt động tốt theo cơ chế cạnh tranh, công bằng, minh bạch và hiệu quả, Phó Thủ
tướng Hoàng Trung Hải chỉ đạo các Bộ, ngành, các đơn vị liên quan
phối hợp xử lý dứt điểm những vấn đề còn vướng mắc, kiên quyết trong điều hành,
có giải pháp cụ thể nâng cao tính cạnh tranh trên thị trường, hoàn tất các điều
kiện để đưa thêm các nhà máy điện tham gia chào giá. Tiếp tục nghiên cứu và xây
dựng thị trường bán buôn và bán lẻ điện cạnh tranh theo lộ trình trên cơ sở đảm
bảo cân đối hài hòa lợi ích giữa các bên.
